Geld lenen van familie of vrienden of niet?
Of je nu geld leent van een bekende of van een bank, vraag je altijd af of dat verstandig is. Want waarom wil je privé geld lenen? Is het omdat je schulden hebt? Of kun je bij je eigen bank geen lening krijgen omdat je inkomen te laag is? Waarom zou een particulier jou dan wel geld lenen? Je bent eigenlijk niet kredietwaardig en de kans op betalingsproblemen is groot.
Een andere reden om geen onderhandse lening af te sluiten, is dat het gevolgen heeft voor jullie onderlinge relatie als er problematische situaties ontstaan. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je de lening niet meer kunt terugbetalen? Of als je familielid of vriend ineens het hele bedrag terugeist? Bedenk dat zelfs een klein bedrag tot onenigheid kan leiden.
Denk daarom eerst na over andere oplossingen om de financiering van een bepaalde uitgave rond te krijgen. Is de uitgave die je wilt doen absoluut nodig? Of kun je ook even wachten tot je financiën beter zijn? Kun je bijvoorbeeld sparen? Als je grote schulden hebt, klop dan aan bij instanties voor betalingsregelingen of schuldhulpverlening.
Waar aan denken bij privé geld lenen?
Wanneer je geld leent van een particulier, wordt dat een onderhandse lening genoemd. Omdat de lening niet via een officiële instantie loopt, kun je onderling afspraken maken. Maar die vrijheid houdt ook risico’s in. Voorkom problemen en let op de volgende punten:
Leenbedrag
Een officiële kredietverstrekker zal vooraf checken of het bedrag dat je wilt lenen verantwoord is. Jouw leenbedrag is gebaseerd op je inkomen, je uitgaven en je schulden. Daarom vindt er ook een BKR-check plaats. Pas als duidelijk is dat je gedurende de hele looptijd de maandlasten kunt betalen, krijg je groen licht.
Als je geld leent bij een particulier zijn jullie vrij om zelf het leenbedrag te bepalen. Maar je vader, oma of vriend weet niet precies hoe jouw financiële situatie eruitziet. Dat kan ertoe leiden dat je meer leent dan verstandig is. Als je op een gegeven moment je private lening niet meer kunt aflossen, kunnen jullie beiden in financiële problemen komen en kan jullie relatie onder druk komen te staan.
Rente
Ga je privé geld lenen bij familie of een vriend, dan mogen jullie zelf de rente bepalen, op voorwaarde dat het tarief wel marktconform is. Wordt er geen of een te lage rente berekend, dan heb je een financieel voordeel dat de Belastingdienst ziet als een schenking. Als dat bedrag boven de schenkingsvrijstelling uitkomt, ben je schenkbelasting verschuldigd.
Renteaftrek
Als je geld leent voor de aanschaf of verbouwing van je eigen woning, is de rente onder voorwaarden fiscaal aftrekbaar. Dat geldt ook voor de rente op een lening bij een particulier. Gaan jullie een zeer hoge rente afspreken omdat jij de rente toch mag aftrekken? Let op! Als de rente te hoog is, ziet de Belastingdienst dat als een gift van jou aan degene die het geld uitleent. Die moet dan schenkbelasting betalen.
Belastingen
Degene die geld aan jou uitleent, moet dit opgeven bij de Belastingdienst in Box 3. Er wordt dan uitgegaan van een bepaald rendement waarover hij belasting moet betalen. Voor jou valt de lening onder schulden in Box 3.
Het is belangrijk om te checken welke gevolgen het heeft voor jullie belastingaanslagen als je privé geld leent. Vraag een belastingadviseur of de particuliere lening niet voor onverwachte belastingtegenslagen zorgt.
BKR
Onderhandse leningen zijn niet bekend bij het BKR. Dat lijkt een voordeel omdat je dan naast je private lening ook nog een hogere hypotheek of lening zou kunnen afsluiten. Maar die vlieger gaat niet op. De bank kan aan jouw afschriften zien dat je die onderhandse lening aan het aflossen bent. Ze zullen dan vragen gaan stellen.
Duidelijke afspraken maken
Wil je geld lenen van een particulier? Om misverstanden te voorkomen, kunnen jullie het beste afspraken vastleggen in een overeenkomst. Daarin staan jullie namen en adressen, het leenbedrag, de startdatum van de lening, de betalingstermijn, de looptijd en het rentepercentage. Je kunt ook een notaris inschakelen om alles goed op papier te krijgen.